Trouwen in de kerk

Denk jij bij trouwen in de kerk meteen aan stijve ceremonies en eeuwenoude tradities? Think again. Een kerkelijk huwelijk kan juist zó persoonlijk en romantisch zijn, een intiem moment waarbij jullie liefde wordt bezegeld in het bijzijn van God (en jullie favoriete mensen).

Maar eerlijk is eerlijk: er komt wel wat meer bij kijken dan alleen een mooie locatie en een dominee of priester. Want ja, er zijn regels. En nee, je kunt niet zomaar even trouwen in de kerk. Gelukkig hebben wij alle ins & outs voor je uitgezocht!

Eerst voor de wet, dan voor God

In Nederland is het zo geregeld dat je altijd eerst wettelijk moet trouwen, voordat je een kerkelijke ceremonie mag houden. Die wettelijke ‘ja’ zeg je meestal op het gemeentehuis, of op een andere officiële trouwlocatie. Pas daarna kun je het huwelijk laten inzegenen in de kerk.

Vaak gebeurt dat allemaal op één dag, lekker praktisch. Maar: het mag ook op een ander moment. Dus of jullie nu gelijk door willen naar de kerk of het juist als los moment willen beleven, beide is mogelijk. Belangrijk om te weten: in Nederland zijn kerk en staat strikt gescheiden. Dus een kerkelijk huwelijk heeft geen wettelijke status. In sommige andere landen ligt dat anders, maar hier niet.

Huwelijk inzegenen

Tijdens een kerkelijk huwelijk vragen jullie officieel om een zegen over jullie relatie. Dit gebeurt door een dominee (protestants) of priester (katholiek), afhankelijk van jullie geloofsovertuiging. De zegen betekent dat jullie je liefde en beloftes niet alleen aan elkaar uitspreken, maar ook aan God.

De trouwgelofte speelt hierin een grote rol. Het is misschien wel het meest emotionele moment van de hele dienst. Want ook al spreek je je woorden uit naar je partner, in de kerk is God jullie belangrijkste getuige. En dat maakt het zó bijzonder.

Verschillende kerkelijke huwelijken

Als je lid bent van een bepaald kerkgenootschap, is het verreweg het eenvoudigst om het kerkelijk huwelijk te laten voltrekken door je eigen dominee of pastoor in je ‘thuiskerk’. Kies je voor een andere kerk? Dan kan het voorkomen dat je niet helemaal vrij bent om de dienst in te vullen zoals je zelf wilt. Soms is het bijvoorbeeld niet mogelijk om de dienst te laten leiden door een gastvoorganger. Bovendien staat niet iedere kerk open voor elk soort dienst: een oecumenische dienst behoort namelijk niet overal in Nederland tot de mogelijkheden.

Ieder bruidspaar zal kiezen voor de dienst die past bij hun christelijke achtergrond. Mocht je als bruid en bruidegom een verschillende achtergrond of overtuiging hebben, dan zul je moeten kiezen tussen een katholieke, een protestantse, gemengde of een oecumenische huwelijksdienst.

Kerkboekje laten maken 

Veel bruidsparen kiezen ervoor om een gepersonaliseerd kerkboekje of ceremonie boekje te laten maken voor hun bruiloft. Hier kun je de planning, liederen en mooie quotes in zetten. Super chique!

Kun je trouwen in de kerk als je niet gelovig bent? Lees het hier!

Bruiloftsplanner voor jullie kerkelijke huwelijk

Wil je jullie bruiloft écht vormgeven op een manier die past bij jullie geloof en relatie? Dan is De Bruiloftsplanner misschien wel precies wat je zoekt. Deze stijlvolle, christelijk geïnspireerde planner helpt je niet alleen met praktische dingen zoals budget en draaiboek, maar geeft ook ruimte aan de dingen die er voor jullie écht toe doen, van passende liederen voor de dienst tot Bijbelteksten die raken.

Meer dan alleen plannen

Wat deze planner zo bijzonder maakt? Hij is samengesteld vóór en dóór stellen die hun geloof willen verweven in hun grote dag. Denk aan invulpagina’s voor élk onderdeel van de bruiloft, persoonlijke tips van ervaringsdeskundigen, en prachtige citaten die je even laten stilstaan. Of je nu al precies weet hoe je de dienst wilt invullen of nog zoekende bent: deze planner begeleidt je stap voor stap, met liefde én inhoud.

Trouwen voor de katholieke kerk

Formeel gezien is het huwelijk voor de katholieke kerk pas geldig nadat het in de kerk is gesloten. Vroeger werd het burgerlijk huwelijk door katholieken slechts gezien als een formaliteit; als je in de kerk was getrouwd, dan was het pas echt! Maar inmiddels beschouwen veel katholieken de voltrekking van het kerkelijk huwelijk als een aanvullende plechtigheid. De katholieke kerk verbindt de huwelijkspartners door middel van de kerkelijke inzegening voor altijd aan elkaar. Echtscheiding erkent zij dan ook niet, het huwelijk wordt zelfs als volstrekt onontbindbaar beschouwd.

Eerder getrouwd in de kerk?

Een bruidspaar dat in een Rooms-Katholieke kerk trouwt, zal een huwelijksformulier moeten tekenen waaruit blijkt dat er niet eerder een kerkelijk huwelijk heeft plaatsgevonden. Wie na een katholiek ingezegend huwelijk gescheiden is en daarna opnieuw in de kerk wil trouwen, zal een aantal stappen moeten doorlopen.

Een kerkelijke rechtbank, verbonden aan het bisdom, een zogenaamd 'officialaat', zal onderzoeken of er geldige redenen zijn om het eerdere huwelijk nietig te verklaren. Geldige redenen houden altijd verband met de intenties die ten grondslag lagen aan het beëindigde huwelijk. De procedure is behoorlijk ingewikkeld en kan veel tijd in beslag nemen. Mocht deze situatie op jou van toepassing zijn, neem dan tijdig voor je gaat trouwen contact op met je parochie. De procedure kan dan in werking worden gesteld via de pastoor! 

Huwelijkskaars en hostie

In de katholieke huwelijksdienst hebben bruid en bruidegom allebei één of twee getuigen die tijdens de huwelijksvoltrekking meestal rondom het bruidspaar staan. Het is mogelijk om in de mis een eucharistie te laten plaatsvinden. Kort gezegd betekent het dat tijdens de dienst gewijd brood, de 'hostie', wordt uitgedeeld. Aan het eind van de huwelijksmis ontvangt het bruidspaar een huwelijkskaars. Later zal tijdens de doop van eventuele kinderen uit het huwelijk de doopkaars van deze kinderen worden aangestoken aan de huwelijkskaars van hun ouders. 

Tijdens de dienst worden ook de trouwringen uitgewisseld. De katholieke bruid en bruidegom dragen de ring aan hun linkerhand. De reden daarvoor is dat deze hand zich het dichtst bij het hart bevindt!

Aan welke hand draag je je trouwring? De feiten op een rij!

Trouwen voor een protestantse kerk

Voor de protestantse kerk is het huwelijk geen sacrament. Het huwelijk dat al voor de wet voltrokken is, wordt in de protestantse kerk slechts ingezegend of bevestigd. De protestantse kerk is wat minder rigoureus in zijn opvattingen over echtscheiding, hoewel de meningen hierover binnen de verschillende protestantse kerken uiteenlopen. De kerk legt zich meestal neer bij de wettelijke regelgeving over echtscheiding, maar blijft het huwelijk in principe als onontbindbaar zien.

Van oorsprong zijn er tijdens de protestantse dienst geen getuigen. Doordat de grenzen tussen de verschillende vormen van het christelijke geloof enigszins lijken te vervagen, worden tegenwoordig soms ook in de protestantse dienst getuigen ingezet. Mocht je dat graag willen, dan zul je eerst overleg moeten plegen met de dominee die voorgaat in de dienst!

De ringen die tijdens de dienst worden uitgewisseld, worden aan de rechterringvinger van de gehuwden geschoven. Rechts staat voor het goede en de rechterhand is verbonden met het goddelijke. In de praktijk is men echter niet zo strikt in de keuze voor de linker- of juist rechterhand. Aan het eind van de protestantse dienst ontvangt het bruidspaar een huwelijksbijbel.

Hebben jullie de trouwringen al uitgezocht? Lees er hier alles over!

Het gemengde of oecumenische huwelijk

Een gemengd huwelijk kan een huwelijk zijn tussen een christen en iemand met een andere religieuze achtergrond of een huwelijk tussen een niet-gelovige en een gelovige. Zo'n gemengd bruidspaar kan wel trouwen in de kerk, maar de verschillende achtergronden van de partners zullen een rol spelen in de voorbereidende gesprekken met de geestelijke.

Een oecumenisch huwelijk is daarentegen een huwelijk tussen twee partners met een verschillende christelijke achtergrond. Bij een oecumenisch huwelijk zul je dus moeten kiezen in welke kerk je wilt trouwen. Het is belangrijk om hier samen goed over te praten, omdat deze keuze heel gevoelig kan liggen. Daarnaast zijn er ook verschillen bij een oecumenische huwelijksmis in een katholieke of protestantse kerk.

Een oecumenische huwelijksmis in een katholieke kerk kan alleen plaatsvinden onder leiding van een pastoor. Bij de mis is dan een dominee aanwezig, maar zijn rol blijft tijdens de dienst beperkt. De mis heeft een katholieke vorm en de huwelijksvoltrekking is een sacrament. De katholieke partner zal toestemming moeten vragen aan zijn of haar bisschop om een gemengd huwelijk te laten voltrekken. Deze procedure wordt in werking gezet door de pastoor. Als de toestemming is verleend, is het huwelijk geldig voor de katholieke kerk en geldt het als sacramenteel. Een oecumenische huwelijksdienst in een protestantse kerk kan alleen plaatsvinden onder leiding van een dominee. Bij de dienst is een pastoor aanwezig, maar zijn rol blijft ook beperkt. 

Natuurlijk is het voor een gemengd christelijk bruidspaar ook mogelijk om in de kerk te trouwen zonder dat er twee voorgangers aanwezig zijn of zonder voorafgaande toestemming. Het verschil is echter dat het huwelijk niet officieel als kerkelijk huwelijk wordt erkend door de katholieke kerk. Overigens is er niet zoiets als een ‘oecumenisch huwelijksregister’.

Trouwbelofte kerk

Het is goed om samen met je fiancé een goed beeld te vormen van de huwelijksdienst. Ideeën daarover kunnen al bepalend zijn in de keuze voor een bepaalde voorganger. Wil je een traditionele vorm, of past een lichtere kerkdienst beter bij jouw of jullie geloofsbeleving? En voor welke kerk kies je als jij en je partner een verschillende achtergrond hebben? Dit zijn allemaal dingen waar je vooraf goed samen over na moet denken. Maar er zijn nóg meer zaken die je ook niet mag vergeten:

• Het is gebruikelijk om de trouwringen niet bij het burgerlijk huwelijk, maar pas in de kerk uit te wisselen. Tradities veranderen echter met de tijd en je kunt er voor kiezen om het anders te doen.
• De meeste kerken hebben een speciaal knielbankje voor huwelijksdiensten. Wil je tijdens de inzegening knielen? Of ga je liever staan?
• Getuigen hebben traditioneel alleen een rol in een katholieke dienst. Als je je huwelijk laat inzegenen in een protestantse kerk, is het soms mogelijk om toch getuigen in te zetten. Omdat dit afwijkt van de traditionele vorm van de protestantse dienst, dien je hierover te overleggen met de dominee.
• Hoewel voorgangers verschillend zijn in de mate waarin ze keuzes aan het bruidspaar overlaten, zul je altijd wel inspraak hebben in de manier waarop muziek een rol speelt tijdens de dienst. Misschien wil je bepaalde psalmen of gezangen laten klinken of vind je het fijn als een vriend of familielid iets speelt of zingt tijdens de dienst. Wellicht kun je zelfs je eigen organist meenemen! Overleg in dat geval altijd met de koster en/of de organist van de kerk waarin je trouwt. Niet iedere organist stelt het op prijs als ‘zijn orgel’ door een ander bespeeld wordt.
• Voor teksten geldt hetzelfde: de voorganger zal je betrekken bij of misschien zelfs geheel vrijlaten in het kiezen van teksten die tijdens de dienst gebruikt worden. Misschien is er ook plaats voor niet-religieuze teksten die voor jullie een belangrijke betekenis hebben. Wellicht kun je een tekst laten voordragen door naaste vrienden of familieleden.
• Bij een traditionele bruiloft wordt de bruid aan het begin van de dienst weggegeven. De bruidegom wacht zijn bruid op bij het altaar, terwijl de bruid binnenschrijdt aan de arm van haar vader. Misschien wil je op dit punt wel afwijken van de traditionele vorm, zodat je als bruidspaar samen de kerk binnentreedt. 
• Behalve de zegen speelt ook de trouwgelofte een rol tijdens de kerkdienst. Je kunt ervoor kiezen om de gelofte te laten voordragen door de voorganger, waarna je als bruidspaar antwoordt met een simpel ‘ja’. Het is soms ook mogelijk om een eigen trouwbelofte, verschillend of voor allebei hetzelfde, naar elkaar uit te spreken. Overleg hierover met de voorganger.
  

Zijn alle trouwleveranciers al geregeld? Bekijk eens deze best beoordeelde leveranciers!

Geestelijke voorbereiding op jullie huwelijk

Nadat je kennis hebt gemaakt met de voorganger van de dienst, zal hij of zij voorstellen om ter voorbereiding op het kerkelijk huwelijk een aantal gesprekken te voeren. Iedere pastoor of dominee vult deze voorbereiding op een eigen manier in. Het gaat erom dat de uiteindelijke dienst past bij jullie overtuigingen. Natuurlijk vindt de voorganger het belangrijk dat jullie geestelijk zijn voorbereid op het huwelijk en dat jullie er bewust voor kiezen om in de kerk te trouwen.

Tijdens de gesprekken zal de voorganger vragen stellen over jullie redenen om in het huwelijk te treden, maar ook over jullie motieven om in de kerk te trouwen. Daarnaast zul je waarschijnlijk spreken over de manier waarop je geloof en liefde beleeft. Je zult wat meer vertellen over jullie levensloop en de manier waarop jullie elkaar hebben leren kennen. Uiteindelijk zal uit deze gesprekken naar voren komen hoe de dienst eruit moet zien. Samen met de voorganger bepaal je welke teksten en welke muziek er deel van zullen uitmaken.

Kerkelijke inzegening huwelijk

Alle praktische zaken omtrent de kerkelijke inzegening bespreek je met de koster van de kerk. Zo kun je bijvoorbeeld aan hem of haar voorleggen of je de kerk mag aankleden en hoe de stoelen en/of het knielbankje zullen worden opgesteld.

Moderne trends trouwen in de kerk

Steeds meer jonge mensen zijn niet meer heel duidelijk verbonden aan een bepaalde kerk. Het kan voorkomen dat je niet meer regelmatig een kerk bezoekt, maar dat je tijdens je huwelijksdag toch aandacht wilt besteden aan het geloof of een zegen over je huwelijk wilt vragen.

In dergelijke gevallen kan het lastig zijn om een pastoor of dominee te vinden die bereid is om de dienst te leiden. De katholieke kerk is niet bereid tot het voltrekken van huwelijken tussen mensen van dezelfde sekse. Ook sommige protestantse kerken staan niet open voor het homohuwelijk.

Gelukkig zijn er wel steeds meer mogelijkheden die aansluiten bij de maatschappelijke veranderingen op het gebied van huwelijk, kerk en religie. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om een zogenaamd ‘ceremonieel huwelijk’ te laten voltrekken. Daarbij is er aandacht voor het geestelijke aspect, maar de voltrekking is niet religieus. Wel ontvangt het bruidspaar een zegen. Ook is het aantal bureaus dat bemiddelt in kerkonafhankelijke geestelijken groeiende. Omdat een pastoor die niet verbonden is aan een bepaalde kerk nog steeds zal vragen naar de beweegredenen van het bruidspaar om in de kerk te trouwen, biedt een samenwerking met een ‘freelance pastor’ misschien meer vrijheden voor jullie als bruidspaar!

Lees alles over de nieuwste bruiloftstrends voor jullie modern day!

Trouwen in de kerk kosten

Meestal verleent de pastoor of dominee zijn diensten gratis als de bruid en/of bruidegom lid zijn van zijn gemeente of parochie. In dat geval is het gebruikelijk dat het bruidspaar een gift doet aan de kerk ter vergoeding van de onkosten. Een andere voorganger dan je eigen dominee of pastoor zal een vast tarief rekenen voor de voorbereidingen en het leiden van de huwelijksdienst. Toch is het in beide gevallen aardig om de geestelijke na afloop een aandenken aan jullie huwelijk te schenken.

Maar vergeet niet dat er soms toch extra kosten aan verbonden zijn! Bijvoorbeeld als je gebruik wilt maken van de organist of het kerkkoor. Denk er ook aan dat je een liturgie moet (laten) maken. In sommige gevallen is het gebruikelijk dat tijdens de dienst wordt gecollecteerd. Je kunt ook zelf een collecte organiseren voor een goed doel.

Voor sommige bruidsparen is een huwelijk zonder kerkelijke inzegening ondenkbaar. Voor anderen is de keuze wat minder vanzelfsprekend. Een kerkelijk huwelijk dient in ieder geval een bewuste keuze te zijn. Het brengt niet alleen extra kosten met zich mee, maar vergt ook extra praktische en geestelijke voorbereidingen!

Etiquette bij een kerkelijk huwelijk

We hebben je nu bijna alle in's & out's over trouwen in de kerk verteld, maar er zijn nog een paar etiquetteregels die gebruikelijk zijn wanneer je in de kerk trouwt die je zeker niet moet vergeten:

• De bruid hoort de kerk binnen te komen aan de linkerkant. Aan de rechterkant loopt de bruidegom of haar vader.
• In de kerk zit de bruid links van de bruidegom.
• De bruid heeft haar bruidsboeket in haar rechterhand, wanneer de ceremonie voorbij is dan draagt ze deze in haar linkerhand.
• De gasten van de bruid horen aan de linkerkant plaats te nemen. De gasten van de bruidegom dus aan de rechterkant. Ook hier is het gebruikelijk dat de dames links zitten van de heren.
  

Alles over trouwen in de kerk later teruglezen? Sla dit artikel op!

Wil je alles over trouwen in de kerk later nog eens bekijken,? Sla dit artikel op door op het hartje bovenaan de pagina te klikken. Je vindt het artikel dan terug op je profiel onder het kopje 'opgeslagen'. Dan kun je het later altijd terugvinden! Handig, toch?!